WE WNĘTRZACH?

TYLKO TO, CO PIĘKNE LUB UŻYTECZNE (a najlepiej połączenie obu!)

To parafraza dewizy Williama Morrisa

ARTS & CRAFTS

istotny rozwój sztuki dekoracyjnej

Co to znaczy?

ART z angielskiego tłumaczymy jako SZTUKA

CRAFT jako RZEMIOSŁO

Skąd wzięła się idea?

Z jednej strony:

XIX wiek przyniósł industrializację, która doprowadziła do niskiej jakości i słabego wzornictwa wyrobów.

Natomiast z drugiej:

Styl wiktoriański (ze swoim nadmiarem ornamentów i złoceń) stał się synonimem złego gustu wśród artystów pragnących odrodzenia prawdziwej sztuki.

Jak środowiska artystyczne zareagowały na zastaną rzeczywistość?

Pojawiła się potrzeba bardziej „ludzkiego” (przeciwieństwo „fabrycznego”) podejścia do procesu projektowania i wytwarzania.

Architekci, projektanci, artyści, pisarze, rzemieślnicy zaczęli żywić przekonanie w wyższość rękodzieła nad produkcją masową, która – ich zdaniem – jest poniżająca zarówno dla twórców, jak i użytkowników. Twierdzą, że dobra sztuka i dobre wzornictwo poprawiają jakość życia.

W Wielkiej Brytanii

 powoli zaczyna powstawać ruch propagujący

 tradycyjną produkcję rzemieślniczą i rękodzieło.

Od kogo się zaczęło?

Augustus Pugin 

jako pierwszy zauważa zależność 

pomiędzy estetyką, a moralnością 

i wierzy, że poprzez dobre wzornictwo 

można zreformować społeczeństwo. 

Jego dorobek twórczy i architektoniczny 

stał się źródłem inspiracji dla ruchu arts & crafts.

Westminster Palace twórca A. Pugin

John Ruskin – pisarz, teoretyk i krytyk sztuki.

Jego idee miały wpływ na powstanie arts & crafts:

- odnowa rękodzieła artystycznego;

- tworzenie sztuki użytecznej i funkcjonalnej, a zarazem estetycznej;

- odnowa i reforma społeczeństwa jako konsekwencja powyższego.

Ruskin podziwiał sztukę gotycką,

którą uważał za wzór 

rzemiosła najwyższej klasy 

(wykonanie i materiały).

Features – cechy

pointed – spiczasty

tracery – maswerk (dekoracyjny, geometryczny wzór architektoniczny z kamienia lub cegieł, wypełniający górną część gotyckiego okna)

pinnacle battlements – blanki pinakli (smukła kamienna wieżyczka)

leaded glass – szkło ołowiowe

quatrefoil – ornament czterolistny

clover-shaped – koniczynokształtne

CZYM WYRÓŻNIA SIĘ STYL RUCHU ARTS & CRAFTS?

✤ prostotą formy związaną ściśle z funkcją przedmiotu (połączenie zastosowania i wyglądu)

✤ stosowaniem nieskomplikowanych, linearnych kształtów

✤ ścisłymi relacjami między wszystkimi elementami dekoracyjnymi

✤ umiłowaniem pustki, czyli pozbawieniem ozdób dużych powierzchni przedmiotów (pozostawienie ich gładkimi, ze zdobieniami jedynie jako dopełnieniem konstrukcji np. łączenia – kołki)

✤ negacją stylów historycznych

✤ przestronnością wnętrz (mimo, że często były niższe)

PIERWSZA FAZA arts & crafts 

charakteryzowała się szukaniem inspiracji w naturze. Pojawiające się często formy to: rośliny, ptaki i zwierzęta.

Przykład:

 tapeta zaprojektowana przez 

Williama Morrisa.

Tapety z motywami zaprojektowanymi 

przez niego (lub w tym stylu) 

są wciąż modne

 i do dziś można je kupić.

DRUGA FAZA arts & crafts

charakteryzowała się bardziej abstrakcyjnym podejściem. Pojawił się element ruchu oraz motywy egzotyczne i związane z istotami mitycznymi.

Reprezentanci:

Atrhur Marckmurdo (The century Guild – Cech Stulecia)

Wiliam de Morgans (ceramika)

Walter Crane (garncarstwo)

Charles Ashbee (kolorowe, emaliowane wyroby metalowe)

Guild of Handicraft, Sporting cup, 1899r.

PROCES POWSTANIA RUCHU ARTS & CRAFTS

W ówczesnej angielskiej architekturze panował Domestic Revival (odrodzenie rodzimej sztuki budowania), który zainicjował i rozszerzył idee Ruskina na architekturę.

Przejawem tej tendencji jest Red House 

– dom wzniesiony pod Londynem dla Morrisa 

przez Phillipa Webba (projektant wnętrz i współpracownik Morrisa). 

Webb jest również twórcą Clouds (drawing room z białymi ścianami, dywanami Morrisa, biblioteką z pomalowaną na biało stolarką i prostym kominkiem).

Cechy charakterystyczne domu:

nieregularny plan, 

ściany z czerwonej cegły, 

czerwona dachówka, 

inspirowane średniowiecznymi motywy dekoracyjne opracowane przez prerafaelitów (np. masywna szafa z malowidłem Burne-Jones. 

Ze względu na to, że w sklepach nie mógł dostać tkanin i mebli, 

które by mu odpowiadały – zaprojektował je sam.

William Morris

(pisarz, architekt, malarz i rysownik)

 stał się postacią wyjątkową dla ruchu.

W 1861r. - założył

 Morris, Marshal, Faulkner & Co

 (od 1874 Morris & Co)

 firmę, w której działali prerafaelici, produkującą: tapety, meble, tkaniny, witraże i przedmioty codziennego użytku.

Odnowił on także sztukę graficzną: 
zaprojektował czcionkę Golden Type, 
wydawał książki ozdobione arabeskami 
(na wzór średniowiecznych manuskryptów). 
Swoje idee zawarł w książce 
„Sztuki dekoracyjne, 
ich związki z życiem współczesnym”.

CECHY, GILDIE, TOWARZYSTWA

Zwolennicy idei (zainspirowani średniowiecznymi bractwami rzemieślniczymi) zaczęli tworzyć własne cechy i towarzystwa. Ich celem była wymiana poglądów i pomysłów. Poszczególne organizacje różniły się specjalizacją i stylem. Każda miała swoich przywódców. Wszystkie dążyły do rozwijania edukacji w zakresie sztuk wizualnych (odczyty, spotkania, pokazy, dyskusje i in.) oraz do zaszczepienia i utrzymywania wysokich standardów wzornictwa i rzemiosła. 

Krzesło autorstwa Mackmurdo

☉ Cech św. Jerzego – grupa pięciu młodych architektów.

☉ The Fifteen – założony przez Lewisa Day’a (pisarza i projektanta) oraz Waltera Crane’a (grafik, projektanta i ilustratora).

☉ Cech Stulecia (the Century Gild 1882 r.) – Jego członkowie blisko ze sobą współpracowali pod przywództwem A. H. Mackmurdo (twórca mebli o giętkich, płynnych kształtach). Należał do niego także William de Morgan (tworzył ceramikę ozdabianą postaciami fantastycznych stworów).

☉ Cech Rzemiosła, Szkoła Costwold

☉ Cech artystów (The Art Workers Guild 1845 – 1910 r.) - Powstała z połączenia Cechu św. Jerzego oraz The Fifteen. Jego twórcy pracowali we własnych studiach i pracowniach. Do 1907 r. była to organizacja męska. Należeli do niego: Morris, Ashbee i Charles Voysey (twórca tapet i tkanin z motywami stylizowanych ptaków i roślin.

POWSTANIE NAZWY NURTU

Wkrótce powstała koncepcja zorganizowania wspólnej wystawy, która zrodziła się z potrzeby pokazania i promocji rezultatów pracy. 

W roku 1888r., 

pod patronatem Waltera Crane’a 

artyści propagujący nową sztukę zorganizowali

w New Gallery na Regent Street w Londynie

swoją pierwszą wystawę 

The Arts and Crafts Exhibition Society.

Dała ona nazwę nurtowi.

Również w roku 1888

Charles Roberts Ashbee

(architekt i twórca biżuterii) 

założył Guild School of Handicraft 

– pierwszą szkołę kształcącą przyszłych 

artystów – rzemieślników. 

Jego celem było wykształcenie adeptów potrafiących projektować całościowe wyposażenie domów (meble, ceramikę, lampy, okucia, kraty). 

Wydawali oni (do roku 1893)

własne czasopismo The Hobby Horse.

NAŚLADOWCY

Ruch Arts&Crafts z Wielkiej Brytani rozprzestrzenił się i znalazł naśladowców w Ameryce (Craftsman Movement – Ruch Rzemieślniczy, styl misyjny, Golden Oak) oraz w Europie:

Society of Arts and Crafts (1897r. Boston)

Warsztaty Wiedeńskie (1903r. Austria)

Warsztaty Krakowskie (1913r. Polska).

SCHYŁEK I C.D.

Ostatecznie poglądy twórców ruchu nie wytrzymały konfrontacji z rzeczywistością. Wysokie koszty wytwarzania produktów (na ironię!) sprawiały, że stać na nie było jedynie bogatych przemysłowców, którymi ruch pogardzał. Nie poprawiły więc one życia uboższych warstw społeczeństwa. 

Zaczęto zdawać sobie sprawę z tego, że przedmioty produkowane masowo także mogą (i powinny) być ładne i estetyczne. Dało to początek Industrial Design, czyli wzornictwu przemysłowemu, co do którego obecnie nie ma wątpliwości, że jest działalnością twórczą. Jest to jeden z kierunków studiów na uczelniach artystycznych.

Źródła:

A. Lewicka – Morawska „Sztuka świata”

N.Pevsner „Pionierzy współczesności. Od Williama Morrisa do Waltera Gropiusa”

Internety różne ;)